اقتصاد مردم‌محور رویکردی نوین در توسعه اقتصادی است که بر اساس آن، مردم نه فقط مصرف‌کننده، بلکه بازیگران اصلی تولید و تصمیم‌گیری هستند. این مدل بر سرمایه انسانی، اجتماعی و منابع بومی تکیه می‌کند و هدفش ایجاد اشتغال پایدار، کاهش وابستگی به بیگانگان و تقویت اقتصاد ملی است.
چرا اقتصاد مردم‌محور اکنون کلید بقاست؟
در سال‌های اخیر، ایران با چالش‌های بزرگی مانند تحریم‌ها، رکود، تورم و نوسانات ارزی روبه‌رو بوده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که نسخه شفابخش این بیماری مزمن، روی‌آوردن به یک مدل پول‌ساز، مقاوم و مشارکتی است: اقتصاد مردم‌محور.
این مدل نه تنها از ظرفیت‌های داخلی استفاده می‌کند، بلکه سبب می‌شود سرمایه و مهارت در جامعه گردش داشته باشد. نمونه‌های موفق آن در حوزه‌هایی چون زنجیره پوشاک ایرانی اسلامی و توسعه گیاهان دارویی قابل مشاهده است.
اصول بنیادین اقتصاد مردم‌محور
- مشارکت مردمی در تمام سطوح تصمیم‌گیری
- ایجاد عدالت اقتصادی و فرصت برابر
- استفاده از فناوری بومی و نوآوری
- تقویت بازار داخلی و کاهش وابستگی به واردات
- پیوند مستقیم تولیدکننده و مصرف‌کننده
ساختار عملیاتی اقتصاد مردم‌محور
برای پیاده‌سازی صحیح این مدل، چند ساختار کلیدی باید شکل بگیرد:
- شبکه‌های تعاونی عمومی: تشکیل تعاونی‌های محلی با حضور کشاورزان، صنعت‌گران و کارآفرینان.
- زیرساخت دیجیتال: پلتفرم‌های فروش و تأمین مالی جمعی مانند زنجیره مشارکت مردمی دیجیتال.
- حمایت مالی خرد: اعطای وام کم‌بهره به کسب‌وکارهای کوچک و متوسط برای شروع یا توسعه فعالیت.
نمونه پروژه‌های مردم‌محور در ایران
| نام پروژه | حوزه فعالیت | تأثیر اشتغال‌زایی | سال آغاز |
|---|---|---|---|
| توسعه گیاهان دارویی | کشاورزی | ایجاد بیش از ۱۲۰ شغل پایدار | ۱۳۹۹ |
| کارگاه صنایع دستی روستایی | صنایع دستی | ایجاد ۸۵ شغل مستقیم | ۱۴۰۰ |
| زنجیره پوشاک بومی | پوشاک | ایجاد بیش از ۲۰۰ شغل | ۱۳۹۸ |
نقش فناوری و دیجیتال‌سازی
فناوری، قلب تپنده مدل مردم‌محور است. بسترهایی چون فروشگاه‌های اینترنتی، سامانه‌های پرداخت آنلاین و پلتفرم‌های آموزش مجازی، امکان مشارکت گسترده‌تر مردم را فراهم می‌کنند.
مزایای کلیدی اقتصاد مردم‌محور
- افزایش اشتغال و کاهش مهاجرت روستایی
- کاهش وابستگی به ارز خارجی
- تقویت هویت بومی و ملی
- افزایش بهره‌وری از منابع داخلی
- شفافیت مالی و توزیع عادلانه درآمد
چالش‌ها و راه‌حل‌ها
با وجود مزایای فراوان، اجرای این مدل با چالش‌هایی همراه است: کمبود سرمایه اولیه، عدم آموزش مهارت‌های کسب‌وکار، و ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل و دیجیتال.
برای رفع این چالش‌ها، باید سیاست‌های حمایتی کلان، آموزش رایگان مهارتی، و تسهیل دسترسی به بازارهای داخلی و صادراتی در اولویت قرار گیرد.
مسیر آینده
اقتصاد مردم‌محور اگر با برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری هدفمند همراه شود، می‌تواند ظرف یک دهه اقتصاد ایران را به جایگاه یک اقتصاد مقاوم و پویا برساند. این مدل، نه‌تنها بر سرمایه و منابع متمرکز می‌شود، بلکه روح تعاون و همبستگی اجتماعی را نیز زنده می‌کند.
جمع‌بندی
اکنون زمان آن رسیده که مردم و دولت دست‌به‌دست هم دهند و از ظرفیت‌های داخلی برای ساختن آینده‌ای پایدار بهره ببرند. اقتصاد مردم‌محور نه یک شعار، بلکه یک نقشه راه عملی برای نجات اقتصاد ملی ایران است.
بدون دیدگاه