با سلام و احترام،
من مهدی غفاری، مدیرعامل شرکت کرانه نیلگون افق، هستم. این شرکت از حدود ده سال پیش فعالیت خود را در حوزه کشاورزی آغاز کرده است. در ابتدای تأسیس، شرکت علاوه بر تولید محصولات کشاورزی، در زمینه‌های تولید آبزیان، شیلات و دامپروری نیز فعالیت داشت. با وجود اینکه این فعالیت‌ها همچنان ادامه دارد، اما اکنون به صورت محدود انجام می‌شود. در ادامه، شرکت کرانه نیلگون افق تمرکز خود را بر حوزه کشاورزی و تولید محصولات کشاورزی قرار داد و با راه‌اندازی یک مزرعه هزار هکتاری در شهرستان پلدشت، استان آذربایجان غربی، به عنوان یک مزرعه نمونه، به ایجاد الگوهای موفق در این عرصه کمک کرده است.
در این مزرعه، محصولات زراعی متنوعی تولید می‌شود و شرکت به عنوان یکی از کشاورزان برتر منطقه، با بهره‌وری بالا، نقش مؤثری در افزایش عملکرد کشاورزی ایفا می‌کند. با گذشت زمان، پس از تشکیل گروه اقتصاد مردمی، شرکت کرانه نیلگون افق به عنوان یکی از شرکت‌های تابعه به این گروه پیوست. این پیوستن منجر به توسعه فعالیت‌های شرکت در حوزه کشاورزی شد و ما به سمت ورود به اراضی غیرفعال در سطح کشور حرکت کردیم تا با اجرای پروژه‌های بهره‌ور، تولید را در این اراضی افزایش دهیم. پروژه‌های متعددی در استان‌هایی مانند لرستان، کرمان، کرمانشاه و چهارمحال و بختیاری اجرا شد.
با تغییر رویکرد در گروه اقتصاد مردمی، شرکت اکنون بر اجرای طرح‌ها و برنامه‌ها در قالب مشارکت‌های مردم‌محور و مدل الگو انتشار تمرکز دارد. بدین ترتیب، دیگر به صورت مستقیم در فاز اجرایی پروژه‌ها ورود نمی‌کنیم و به عنوان یک تسهیلگر، در کنار مردم قرار می‌گیریم تا الگوهای موفق را ایجاد و گسترش دهیم. مأموریت اصلی شرکت کرانه نیلگون افق، ایجاد مزارع الگویی بهره‌ور است که در این راستا، محورهای مختلفی مانند بذر، نشا و نهال را دنبال می‌کنیم. در حوزه بذر، نشا و نهال، که یکی از اصلی‌ترین محورهای ما به شمار می‌رود، پروژه‌های متنوعی برای تولید نهاده های کشاورزی با کیفیت، از جمله ارقام مختلف دانه‌های روغنی، غلات مانند گندم گواهی‌شده و ذرت فوق شیرین، اجرا شده است. همچنین، با مشارکت سهام داری در یک مجموعه دانش‌بنیان، در حوزه تولید سبزی و صیفی گلخانه‌ای فعالیت می‌کنیم. بر اساس برنامه پنج‌ساله، هدف ما اختصاص حداقل ۱۰ درصد از بازار داخلی از طریق این ارقام است تا میزان واردات سبزی و صیفی، که بیش از ۹۸ درصد است، حدود ۱۰ درصد کاهش یابد. این اقدام نه تنها به جلوگیری از خروج ارز از کشور کمک می‌کند، بلکه در راستای خوداتکایی و بهره‌برداری بهینه از منابع آب، با توجه به شرایط اقلیمی و نیاز به تولید گلخانه‌ای، بسیار مؤثر است.
علاوه بر این، یکی دیگر از حوزه‌های کلیدی در زنجیره مزارع الگویی، مکانیزاسیون است. با توجه به اینکه ضریب مکانیزاسیون در بخش کشاورزی کشور نسبت به کشورهای توسعه‌یافته پایین است، ما با همکاری سازمان‌های همسو و شرکت‌های تولیدکننده ادوات کشاورزی، به دنبال افزایش این ضریب در اراضی خرد هستیم. زیرا بیش از ۸۰ درصد مزارع کشور در این دسته قرار دارند و استفاده از ادوات کشاورزی می‌تواند تا ۴۰ درصد به افزایش بهره‌وری کمک کند.
در راستای فعالیت‌های مرتبط با توسعه بخش کشاورزی، یکی از محورهای اصلی تمرکز ما بر اصلاح و احیای خاک است. در این زمینه، اراضی غیرفعال و غیرمثمر در سطح کشور که فاقد قابلیت تولید محصولات کشاورزی هستند، از طریق مدل‌های مشارکتی متنوع مورد توجه قرار گرفته‌اند. شرکت‌های دانش‌بنیان فناوری، ترکیباتی را توسعه داده‌اند که برای اصلاح خاک‌های دارای شوری بالا مؤثر بوده و امکان کشت و کار را فراهم می‌آورند. این ترکیبات نه تنها به احیای این اراضی کمک می‌کنند، بلکه ریسک شوری را کاهش داده و بهره‌برداری پایدار از آنها را امکان‌پذیر می‌سازند.
علاوه بر این، سیستم‌های آبیاری به عنوان یکی از جنبه‌های کلیدی در بخش کشاورزی، که حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد مصرف آب کشور را به خود اختصاص می‌دهد، مورد بررسی قرار گرفته است. علی‌رغم مصرف بالای آب، تولید فعلی نسبت به منابع موجود قابل قبول نیست، که دلیل اصلی آن استفاده از سیستم‌های آبیاری سنتی با پرت آب زیاد است. بنابراین، رویکرد ما بر حمایت از مجموعه‌هایی متمرکز است که در حوزه افزایش بهره‌وری آب فعالیت می‌کنند، به ویژه از طریق سیستم‌های آبیاری تحت فشار مانند آبیاری قطره‌ای و سامانه‌های هوشمند. این اقدامات ضروری برای حفظ زراعت و باغات کشور بوده و به سمت بهره‌برداری کارآمدتر از منابع آبی سوق می‌دهد.
از سوی دیگر، آموزش و توانمندسازی به عنوان یک اولویت مهم در برنامه‌های ما پیگیری می‌شود. این فرآیند از طریق پروژه‌های مزارع الگویی، برگزاری روزهای مزرعه، دوره‌های آموزشی، و تولید مستندهای آموزشی صورت می‌گیرد. همچنین، از ظرفیت پلتفرم keshavarzi.ir بهره‌برداری می‌شود تا الگوهای موفق منتشر شود و بسته‌های آموزشی برای مخاطبان متقاضی در اختیار قرار گیرد.
شرکت کرانه در راستای توسعه فعالیت‌های خود در حوزه تولید محصولات کشاورزی، بر روی تکمیل زنجیره ارزش گیاهان دارویی نیز تمرکز کرده است. این اقدام با توجه به چالش‌های موجود نظیر محدودیت منابع آب، تغییرات اقلیمی و خشکسالی، ضروری به نظر می‌رسد. بنابراین، رویکرد شرکت به سمت تولید محصولاتی با نیاز آبی کمتر و ارزش افزوده بالاتر تغییر یافته است تا کشاورزان بتوانند با بهره‌گیری از نهاده‌های کشاورزی، درآمد و سود بیشتری کسب نمایند. همچنین، بسیاری از گیاهان دارویی در کشور به صورت چندساله کشت می‌شوند، که این امر امکان برداشت مکرر را فراهم کرده و به توانمندسازی ظرفیت‌های بخش کشاورزی کمک شایانی می‌کند.
در زنجیره ارزش گیاهان دارویی، شرکت کرانه از طریق مدل سرحوشه عمل می‌نماید. سرخوشه در این مدل، فردی است که توانایی تأمین نهاده‌های کاشت نظیر بذر، نشا و قلمه را دارا باشد، زیرا یکی از مشکلات اصلی در این حوزه، کمبود بذرهای باکیفیت است. در حال حاضر، بیشتر بذرهای مورد استفاده از توده‌های محلی در استان‌های مختلف تأمین می‌شوند. علاوه بر تأمین نهاده‌ها، سرخوشه باید قابلیت ارائه آموزش‌های لازم را داشته باشد، چرا که کشت گیاهان دارویی برای بسیاری از کشاورزان ناشناخته بوده و چالش‌هایی را در مراحل اولیه ایجاد می‌کند. در نهایت، سرخوشه مسئول خرید و بازاریابی محصولات است، زیرا شناسایی بازار و بازاریابی مناسب برای محصولات باکیفیت، از عوامل کلیدی جلوگیری از زیان‌های احتمالی در زنجیره ارزش محسوب می‌شود.
شرکت کرانه پروژه‌های متعددی را در این زمینه اجرا کرده یا در حال اجرا دارد. برای نمونه، پروژه تولید مارچوبه، که بیش از ۹۷ درصد آن صادراتی است، از طریق شبکه‌ای از کشاورزان و سرخوشه های گیاهان دارویی مدیریت می‌شود. همچنین، با مشارکت در استان خراسان رضوی، ظرفیت‌های تولید زعفران مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. این پروژه بیش از ۸۰ هکتار اراضی را پوشش داده و حدود ۱۰۰ خانوار را درگیر کرده است، که منجر به ایجاد بیش از ۶ هزار فرصت شغلی فصلی، عمدتاً برای زنان سرپرست خانوار، شده است. این رویکرد نه تنها به درآمدزایی برای این گروه کمک می‌کند، بلکه با تمرکز بر تولید محصولات باکیفیت و صادرات به کشورهای نظیر آلمان، ایتالیا و کشورهای حوزه خلیج فارس، ارزش افزوده قابل توجهی ایجاد می‌نماید.
علاوه بر این، شرکت کرانه شبکه‌هایی از کشاورزان را در پروژه‌های دیگر مدیریت می‌کند، از جمله پروژه‌ای در شهرستان نمین استان اردبیل که بیش از ۷۰ کشاورز را در تولید نزدیک به ۲۰ محصول مختلف درگیر کرده است. مدیریت این شبکه توسط یکی از بانوان توانمند کشور انجام می‌شود، که نشان‌دهنده رویکرد حرفه‌ای و جامع شرکت در تقویت زنجیره ارزش گیاهان دارویی است.
موضوع بعدی، بررسی یکی از پروژه‌های موفق شرکت ما در حوزه گیاهان دارویی است که شامل همکاری با شرکت درین گلاب کاشان می‌شود. این پروژه، به عنوان یکی از الگوهای برجسته فعالیت‌های ما، بر پایه همکاری با شرکت درین گلاب – یکی از برندهای شناخته‌شده در این حوزه – استوار است. شرکت درین گلاب، با تولید محصولات متنوعی از جمله انواع فرآورده‌های گیاهی، اسانس‌ها، عرقیات و شربت‌های گیاهی، به عنوان یک مجموعه کشت و صنعت فعالیت می‌کند. این شرکت، از طریق اراضی تحت مالکیت و مدیریت خود، بخشی از محصولات را به طور مستقیم در مزارع خود تولید می‌کند، در حالی که بخش دیگری از تولیدات با نظارت مستقیم این مجموعه و از طریق کشاورزان تحت مدیریت صورت می‌گیرد. علاوه بر این، همکاری‌های موردی در قالب قراردادهای کشت با کشاورزان مختلف برای تولید محصولات گوناگون برقرار شده است.
در ادامه، لازم به ذکر است که شرکت درین گلاب دارای ظرفیت‌های ویژه‌ای در حوزه صادرات است و بیش از ۵۰ نوع محصول گیاه دارویی را به بیش از ۱۵ کشور مختلف صادر می‌کند. حجم صادرات این شرکت در طول سال، نزدیک به یک میلیون دلار برآورد می‌شود. این مجموعه نه تنها بر تولید محصولات سالم و ارگانیک تمرکز دارد، بلکه گواهی‌های سختگیرانه‌تری برای محصولات خود دریافت کرده است که منجر به ایجاد ارزش افزوده‌ای حدود ۴ تا ۶ برابر نسبت به محصولات رایج می‌شود. این الگو، علی‌رغم چالش‌ها و فراز و نشیب‌های موجود، می‌تواند برای کشاورزان دیگر الگویی موفق باشد و با بهره‌گیری از آن، ارزش افزوده بالاتری ایجاد شود. امید است انتشار این تجربیات، به کشاورزان سایر مناطق کمک کند تا از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری نمایند.
از سوی دیگر، شرکت کرانه در مزرعه خود به این نتیجه رسیده است که برای بهره‌وری بیشتر، از ظرفیت افراد توانمند جامعه استفاده کند. این رویکرد شامل شناسایی افراد ماهر و دارای توانایی تولید، و ارائه زیرساخت‌های لازم مانند زمین، آب و ادوات کشاورزی است. به شرط اثبات توانمندی این افراد توسط کارشناسان شرکت، حمایت‌های لازم برای تولید محصولات بهره‌ور ارائه می‌شود. در این زمینه، اقدامات عملی صورت گرفته است؛ از جمله همکاری با یک شرکت در استان خراسان جنوبی برای تولید پنج نوع گیاه دارویی در قالب یک پروژه مشترک. همچنین، شرکت دانش‌بنیان و فناور گنجینه زیست آسیا – به عنوان تولیدکننده ارقام مختلف ذرت فوق شیرین – با ورود به مزرعه ما، در فاز نخست اقدام به اجرای پایلوت تولید محصولات با ارزش افزوده بالا کرده است. در فاز بعدی، تمرکز بر تجاری‌سازی این ارقام خواهد بود. علاوه بر این، همکاری‌هایی با شرکت‌های فعال در حوزه بذر غلات برقرار شده است که در قالب مدل‌های متنوع، تولید بذرهای دارای امتیاز اختصاصی این شرکت‌ها را پوشش می‌دهد.
در راستای فعالیت‌های اخیر شرکت در حوزه تولید بذر سبزیجات، از جمله شناسایی و بهره‌برداری از انواع متنوعی مانند جعفری، تأکید می‌کنیم که این محصولات نه تنها درآمد قابل توجهی را ایجاد می‌کنند، بلکه به عنوان نهاده‌های اصلی در بخش کشاورزی، از اهمیت بالایی برخوردار هستند. حتی اگر بهترین کیفیت خاک حاصلخیز و مدیریت آبیاری مناسب در اختیار داشته باشیم، اما بذر با کیفیت در دسترس نباشد، تلاش‌های صورت‌گرفته عملاً بی‌نتیجه خواهد ماند؛ همانند مثال معروف از تبلیغات تلویزیونی که بر اهمیت عناصر کلیدی در هر زمینه تأکید دارد و بیان می‌کند که بدون وجود عامل اساسی، سایر مزایا ارزش خود را از دست می‌دهند.
به همین دلیل، شرکت کرانه نیلگون افق آمادگی دارد تا از کشاورزان توانمند و افرادی که ایده‌های نوین در تولید محصولات کشاورزی دارند، دعوت به عمل آورد. این دعوت با هدف بهره‌گیری از زیرساخت‌های شرکت برای تولید محصولات مورد نظر، به منظور افزایش بهره‌وری و ترغیب سایر کشاورزان به الگوبرداری از این تجربیات، صورت می‌گیرد.
علاوه بر این، شرکت ما آماده مشارکت در پروژه‌های اقتصادی است که از ارزش افزوده بالا برخوردار بوده و بر صادرات متمرکز هستند، یا به حل چالش‌های ملی در بخش کشاورزی کمک می‌کنند. با استفاده از مدل‌های متنوع مشارکت، می‌توانیم گام‌های مؤثری در ارتقای سطح بخش کشاورزی کشور برداریم.
بدون دیدگاه